Saturday, January 4, 2014

बैदेशिक रोजगारीले निम्त्याएका नकारात्मक पक्षहरु

J लक्ष्मी राई  


    रेडियो, एफ.एम.मा बैदेशिक रोजगारीका लागि दैनिक कामदारको माग भएको सूचना बजिरहेका हुन्छन्    स्थानीय तथा राष्ट्रिय दैनिक पत्रिकामा पनि छापिएका विज्ञापनमा रोजगारीको सुवर्ण आवसर बैदेशिक रोजगार मात्र भए झैँ ड्याम्मै छापिएका हुन्छन   दैनिक हजारौको संख्यामा युवाहरुलाई विदेश उडाउन ब्यस्त भैरहेकै हुन्छन्, अन्तर्राष्ट्रिय त्रिभुवन बिमान स्थलका कर्मचारीहरु हजारौ युवा बिदेशिन भिषा कहिले लाग्ला र उडौला भनि पर्खिरहेका हुन्छन सिप, शिक्षा भएका नभएका सबैको कमाउने गन्तब्य बन्दैछ बिदेश मिले कानुनी रुपमा नमिले भारत हुदै गैरकानुनी रुपमै भएपनि यस्ता युवा जमात बिदेशिदै छन् खाडी मुलुक नेपालमा रोजगारीको न पर्याप्त अवसर छ न लगानीका लागि कुनै सुरक्षित वातावरण नै छ बढ्दो बेरोजगारी समस्याले निम्ताएको यो बाध्यात्मक अवस्थाले देशको धेरै युवा बैदेशिक लाहुरे बन्दै छन् खाडी मुलुक जाने युवा गरिब तथा मध्यम वर्गकै हुने गर्दछन् वार्षिक गतिलो रेमिटयान्स भित्रेको प्रतिदेन सार्वजनिक गर्ने राज्यले यसले उब्जाएको समस्याबारे भने आखा चिम्ले जस्तो देखिएको छ

Photo from Google 
   भौतिक तथा भावनात्मक रुपमा धेरै समय सम्म घर परिवारबाट छुट्टिएर टाढा रहदा पारिवारिक सम्बन्धमा चिसो पाना आउने गरेको देखिन्छ बिशेष श्रीमान श्रीमतीका बिच यस्ता घटना हुने गरेको पाइन्छ भर्खरै बिबाह गरेका नव जोडीहरु एक अर्कालाई बुझ्न नपाउदै कमाइका लागि लामो समय सम्म टाढीनु पर्ने बाध्यता भएको छ जस्ले एक अर्का बिच असमजदारी र विश्वासको कमिका कारण सम्बन्ध चाडै पारपाचुकेमा पुगेर टुन्गेका छन् स्वभावैले मानिस स्वतन्त्र हुन चाहन्छ जुन यौनमा पनि चाहेको देखिन्छ  
   सन् २०१३ मा हाम्रो जस्तो मुलुकमा पनि लिभिंग टुगेदरको ब्यवास्ताको प्रस्तावना गरीएबाट यौन स्वतन्त्रतालाई बैधानिक र व्यवस्थित गर्ने आवश्यकता स्वीकारेको देखिन्छ समाजले सहजै स्वीकार्न नसक्दा यससंग सम्बन्धित घटनाहरुले अपराधिक रुप लिएका छन् जसको प्रभावमा बैदेशिक रोजगारमा जाने महिला पुरुषमा पनि बढ्दो देखिन थालेको छ बिदेशमा रहेकाहरुको श्रीमान/श्रीमतीको परस्त्री/परपुरुषसंगको अनैतिक सम्बन्धका कारण बैवाहिक सम्बन्ध कम्जोर बन्दै गएका छन् प्रविधिको पहुचताले जनसम्पर्कमा ल्याएको व्यापकता, बदलिदो भट्किलो जीवनशैली, एक्लोपनाका कारण यस्ता सम्बन्धमा गसिने गरेका पाइन्छन् जसको परिमाण नकारात्मक बढी छन्

  बैदेशिक रोजगारीले परिवार समेतलाई आधुनिक भौतिक सामग्रीको उपभोक्ता बनाएको छ लेखापढ गर्दै नगरेका देखि शिक्षित सबैको हात हातमा लेटेस्ट मोबाईल हुन्छन् आधारभुत आवश्यकता पुरा गर्न नपाउदै महंगा टेलिभिजन, आत्याधुनिक मोवाइल, दुई पाङ्ग्रे सवारी साधनको खरिदले स्थान पाउछन् अब छिमेकीसंग दुख सुखका कुरा सटासट गर्ने महिलाहरु हिन्दि धरावाहिकमा व्यस्त हुन थालेका छन् १ किलोमिटर पुग्नलाई पनि सवारी साधनको प्रयोग नगरी नसक्ने भएका छन् मानिसहरु जस्ले मानिसलाई सुबिधा भोगी अल्छि बनाउदै गएको छ भने नव योग्य युवाको तयारी भन्दा पुजीवादी राष्ट्रहरुको पुजी निर्माणमा क्षेत्र बिस्तार गर्न सहयोग गरिरहेको छ  

  अधिकाम्स पुरुष युवाहरु बिदेसिएकाले गाउ सहरमा महिला, पाका उमेरका मानिस र बालबालि
Photo from google
का मात्र बाकी छन् एक किसिमले हेर्दा यसका कारण बिकासमा महिला सहभागिता र निर्णायक भूमिकामा संख्यात्मक रुपमा वृद्धि त देखिन्छ तर पुरुषहरु यस्ता कार्यबाट बिस्थापित हुदै गरेको पनि देखिन्छ

  अर्को तर्फ एस. एल. सी. फेल हुने देखि डिग्री सकेकाहरु सबैको व्यक्तिगत प्रोफाइल बैदेशिक रोजगारदाता मेनपावरहरुमा पेश गरिएका हुन्छन् जसमध्ये धेरै रोजगारदाता मेनपावरहरु गैर कानुनी रुपामा खोलिएका छन् उनीहरुले खटाएका दलालहरु कति छन् कति यस्ता मेनपावर र दलालको चंगुलमा परी ग्रामीण क्षेत्रका युवाहरु बढी मात्रामा ठगीएको पाइन्छ विदेश गएर धेरै कमाउने सपना बुनेकाहरु ऋणमा डुबेर भएको घरखेत पनि साहुको नाममा पास गरिदिनु परेको घटनाहरु पनि नौलो लाग्दैनन् आजकाल   
   
  हुनत यसका सकारात्मक पाटो पनि छन् जसलाई नजरान्दाज गर्न मिल्दैन बैदेशिक रोजगारीले रेमिटान्स मात्र भित्राउदैन नयाँ प्रबिधि, ज्ञान र सिप पनि भित्राएको छ शिक्षामा पहुच वृद्धि भएको छ नेपालीको जीवनस्तर वृद्धि भएको छ यी र यस्ता सकारात्मक पाटो हुदाहुदै पनि समाजमा घटिरहेका घटनाहरुको समाधान खोज्नु जरुरी छ   
(२०७० पुष २० शनिवार)

बिद्रोह

(यो कथामा धरानकी १ महिलाको जीवनमा आधारित वास्तविक घटनालाई कथामा ढाल्ने प्रयास गरेकी छु  समाजमा घटिरहेका तर बाहिर आउन नसकिरहेका यस्ता कुराहरुलाई बाहिर ल्याउन आवश्यक ठानेर धेरै चोटिको आफ्नै मनसँग गन्थनपछि आफ्नो ब्लगमा पोस्ट गरेकी हु ।)

बिद्रोह
                             
Photo from Google.
माघको कठ्यांग्रिने जाडोको रात छिपिदै जादा घण्टाघरले १० बजेको सूचना दियो  स्वास्नी धन्दा सकेर सुत्ने बेला भैसक्दा पनि अलंग टलङ्ग गर्दै छे आज  लोग्ने अगीदेखि ओच्छ्यानमा उस्लाई पर्खिरहेको थियो  "कति बेर लगाकी छिटो आइज " लोग्ने ओछ्यानबाटै आवाज दिन्छ  


"जे पर्ला पर्ला आज दिदै दिदिन" चौवन्दिको तुना ३ गाठो पार्छे  यत्रो लामो समय म कसरी उस्लाई झेलीरहन सकिरहेकी छु ? आफ्ना इच्छा चाहनाहरु समाजले जबर्जस्ति ओडाईदिएको लाजको पच्छेउरीले दिनमा र रातमा सिरकले छोप्दा छोप्दा निसास्सिएकी छु  पुरुषवादी चिन्तन भित्र खादिएका, अनि बेस्सरी जकडिएका चाहनाहरुलाई स्वतन्त्र बनाउने बर्षौको प्रयासलाई यो समाज कसरी बेश्याको संज्ञा दिन सक्छ  बिहे भएको २३ वर्ष भैसक्दा पनि अझै मेरो चरित्र प्रति ससंकित हुने मेरो लोग्नेले मलाई कहिले बुझेन  हेरौ न मेरो इच्छा बिपरित आज कसरी मलाई छुदो रहेछ ?" स्वास्नी सरक्क सिरक भित्र पसेर अर्को पट्टि मुख फर्काएर ३ बित्ता पर सुत्छे 

"किन ३ कोष पर सुतेकी ? सुत्त्नेबेला के लाकी यो बक्खु ?" लोग्ने स्वास्नीलाई आफूतिर तान्दै भन्छ 

"अरु झगडा ओछ्यानमा आएर मिल्छ तर ओछ्यानबाट शुरु भएको झगडा आदलत पुगेर सम्बन्ध बिच्छेदमा टुन्गिंछ  तर म एक्कैले कसरी सम्बन्ध बचाउन सक्छु ? अब पुग्यो " अझ बढी दृढ हुदै स्वास्नी प्रतिक्रिया बिहिन उस्तै पल्टिरहन्छे 
Photo source : Google  

"सुनिनस् ? के भो तलाई ? केको नखरा पर्दै छस् ?" लोग्ने ओडिरहेको सिरक फालेर स्वास्नीलाई उत्तानो पार्दै चौबदिको तुनामा हात पुर्याउछ 

"अब पुग्यो " लोग्नेको हात छातीबाट थुत्दै कराउछे स्वास्नी  "स्वास्नी हुनुको तात्पर्य लोग्नेको चाहनामा ओछ्यानमा उसले भने जसरी आफुलाई लडाईदिनु मात्र होइन  राम्रा लुगा र गहनामा मात्र रम्न सक्दैन उस्को मन  भौतिक सुखले मात्र उस्का चाहना मेटिदैनन्  तिम्रो चाहना मेटाउन नांगिदा कहिले तिम्ले मेरो चाहना के ख्याल गरेका छौ ? म के चाहन्छु ? कस्तो चाहन्छु ? बुझ्ने कोशिश कहिले गरेऊ ? म पनि मान्छे हु  तिम्रो जस्तै मेरो पनि चाहना हुन्छ ? तिमी झैँ म पनि रम्न चाहन्छु "

सपनामा पनि नसोचेको आज उस्कै अगाडी घटिरहेको घटना देखेर लोग्ने अचम्भित भएर हेरिरहेको छ, ३ सन्तानकी आमा आफ्नै स्वास्नीलाई  "हैन  तैले निलो फिलिम हेरीस् कि क्या हो ? जे पायो तेही बोल्छेस् "

"कुरा समझदारीको हो  समानताको हो  तिम्रो जस्तै मेरो भावना अनि चाहनाको सम्मानको कुरा हो  जुन मैले कहिले महसुस गरिन तिमीबाट  म तिम्रो जीवन संगिनी हु  बुझेउ ? " जब यो सम्मान दिन तयार हुनेछौ तबमात्र तिम्ले मलाई छुनु " स्वास्नी लोग्नेले फ्यालेको सिरक तानेर सुत्छे  अगी जस्तै        

                               "समाप्त" 


 :  लक्ष्मी राई
२०७० पुष १३ गते शनिवार