बैदेशिक रोजगारीले निम्त्याएका नकारात्मक पक्षहरु

J लक्ष्मी राई  

    रेडियो, एफ.एम.मा बैदेशिक रोजगारीका लागि दैनिक कामदारको माग भएको सूचना बजिरहेका हुन्छन्  ।  स्थानीय तथा राष्ट्रिय दैनिक पत्रिकामा पनि छापिएका विज्ञापनमा रोजगारीको सुवर्ण आवसर बैदेशिक रोजगार मात्र भए झैँ ड्याम्मै छापिएका हुन्छन  । दैनिक हजारौको संख्यामा युवाहरुलाई विदेश उडाउन ब्यस्त भैरहेकै हुन्छन्, अन्तर्राष्ट्रिय त्रिभुवन बिमान स्थलका कर्मचारीहरु । हजारौ युवा बिदेशिन भिषा कहिले लाग्ला र उडौला भनि पर्खिरहेका हुन्छन । सिप, शिक्षा भएका नभएका सबैको कमाउने गन्तब्य बन्दैछ बिदेश । मिले कानुनी रुपमा नमिले भारत हुदै गैरकानुनी रुपमै भएपनि यस्ता युवा जमात बिदेशिदै छन् खाडी मुलुक । नेपालमा रोजगारीको न पर्याप्त अवसर छ न लगानीका लागि कुनै सुरक्षित वातावरण नै छ । बढ्दो बेरोजगारी समस्याले निम्ताएको यो बाध्यात्मक अवस्थाले देशको धेरै युवा बैदेशिक लाहुरे बन्दै छन् । खाडी मुलुक जाने युवा गरिब तथा मध्यम वर्गकै हुने गर्दछन् । वार्षिक गतिलो रेमिटयान्स भित्रेको प्रतिदेन सार्वजनिक गर्ने राज्यले यसले उब्जाएको समस्याबारे भने आखा चिम्ले जस्तो देखिएको छ ।

Photo from Google 

   भौतिक तथा भावनात्मक रुपमा धेरै समय सम्म घर परिवारबाट छुट्टिएर टाढा रहदा पारिवारिक सम्बन्धमा चिसो पाना आउने गरेको देखिन्छ । बिशेष श्रीमान श्रीमतीका बिच यस्ता घटना हुने गरेको पाइन्छ । भर्खरै बिबाह गरेका नव जोडीहरु एक अर्कालाई बुझ्न नपाउदै कमाइका लागि लामो समय सम्म टाढीनु पर्ने बाध्यता भएको छ । जस्ले एक अर्का बिच असमजदारी र विश्वासको कमिका कारण सम्बन्ध चाडै पारपाचुकेमा पुगेर टुन्गेका छन् । स्वभावैले मानिस स्वतन्त्र हुन चाहन्छ जुन यौनमा पनि चाहेको देखिन्छ । 
   सन् २०१३ मा हाम्रो जस्तो मुलुकमा पनि लिभिंग टुगेदरको ब्यवास्ताको प्रस्तावना गरीएबाट यौन स्वतन्त्रतालाई बैधानिक र व्यवस्थित गर्ने आवश्यकता स्वीकारेको देखिन्छ । समाजले सहजै स्वीकार्न नसक्दा यससंग सम्बन्धित घटनाहरुले अपराधिक रुप लिएका छन् । जसको प्रभावमा बैदेशिक रोजगारमा जाने महिला पुरुषमा पनि बढ्दो देखिन थालेको छ । बिदेशमा रहेकाहरुको श्रीमान/श्रीमतीको परस्त्री/परपुरुषसंगको अनैतिक सम्बन्धका कारण बैवाहिक सम्बन्ध कम्जोर बन्दै गएका छन् । प्रविधिको पहुचताले जनसम्पर्कमा ल्याएको व्यापकता, बदलिदो भट्किलो जीवनशैली, एक्लोपनाका कारण यस्ता सम्बन्धमा गसिने गरेका पाइन्छन् । जसको परिमाण नकारात्मक बढी छन् ।

  बैदेशिक रोजगारीले परिवार समेतलाई आधुनिक भौतिक सामग्रीको उपभोक्ता बनाएको छ । लेखापढ गर्दै नगरेका देखि शिक्षित सबैको हात हातमा लेटेस्ट मोबाईल हुन्छन् । आधारभुत आवश्यकता पुरा गर्न नपाउदै महंगा टेलिभिजन, आत्याधुनिक मोवाइल, दुई पाङ्ग्रे सवारी साधनको खरिदले स्थान पाउछन् । अब छिमेकीसंग दुख सुखका कुरा सटासट गर्ने महिलाहरु हिन्दि धरावाहिकमा व्यस्त हुन थालेका छन् । १ किलोमिटर पुग्नलाई पनि सवारी साधनको प्रयोग नगरी नसक्ने भएका छन् मानिसहरु । जस्ले मानिसलाई सुबिधा भोगी अल्छि बनाउदै गएको छ । भने नव योग्य युवाको तयारी भन्दा पुजीवादी राष्ट्रहरुको पुजी निर्माणमा क्षेत्र बिस्तार गर्न सहयोग गरिरहेको छ । 

  अधिकाम्स पुरुष युवाहरु बिदेसिएकाले गाउ सहरमा महिला, पाका उमेरका मानिस र बालबालि

Photo from google

का मात्र बाकी छन् । एक किसिमले हेर्दा यसका कारण बिकासमा महिला सहभागिता र निर्णायक भूमिकामा संख्यात्मक रुपमा वृद्धि त देखिन्छ तर पुरुषहरु यस्ता कार्यबाट बिस्थापित हुदै गरेको पनि देखिन्छ ।

  अर्को तर्फ एस. एल. सी. फेल हुने देखि डिग्री सकेकाहरु सबैको व्यक्तिगत प्रोफाइल बैदेशिक रोजगारदाता मेनपावरहरुमा पेश गरिएका हुन्छन् । जसमध्ये धेरै रोजगारदाता मेनपावरहरु गैर कानुनी रुपामा खोलिएका छन् । उनीहरुले खटाएका दलालहरु कति छन् कति । यस्ता मेनपावर र दलालको चंगुलमा परी ग्रामीण क्षेत्रका युवाहरु बढी मात्रामा ठगीएको पाइन्छ । विदेश गएर धेरै कमाउने सपना बुनेकाहरु ऋणमा डुबेर भएको घरखेत पनि साहुको नाममा पास गरिदिनु परेको घटनाहरु पनि नौलो लाग्दैनन् आजकाल ।  

   

  हुनत यसका सकारात्मक पाटो पनि छन् । जसलाई नजरान्दाज गर्न मिल्दैन । बैदेशिक रोजगारीले रेमिटान्स मात्र भित्राउदैन नयाँ प्रबिधि, ज्ञान र सिप पनि भित्राएको छ । शिक्षामा पहुच वृद्धि भएको छ । नेपालीको जीवनस्तर वृद्धि भएको छ । यी र यस्ता सकारात्मक पाटो हुदाहुदै पनि समाजमा घटिरहेका घटनाहरुको समाधान खोज्नु जरुरी छ ।  

(२०७० पुष २० शनिवार)